NEDİR, NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİR, RİSK GRUBUNDA OLAN KİMLERDİR?

Vücuda tanı ve tedavi amacıyla alınan ilaçların besinlerle etkileşimi kaçınılmazdır, bu istenen yönde de olabilir istenmeyen yönde de… Bu yüzden tedavi sürecinde kullandığımız ilaçların besinlerle olan etkileşimlerini gözden geçirmemiz gerekmektedir. Besinler ve ilaçlar arasında etkileşimin gelişme durumu bireyin fizyolojik fonksiyonları, ilaç ve besin öğelerinin özellikleri ile ilişkilidir.

Besin ve ilaç etkileşirse neler olur?

Etkileşim tedavinin yetersiz olmasına, ilacın toksik etki oluşturmasına ve bireyin besinsel öğelerden yeterli faydalanamamasına neden olabileceği gibi, olumlu yönde arttırarak ilacın etkisinin maksimum fayda sağlamasına da neden olabilir. Örneğin demir ilacı kullanan bireylerin demir ilaçları ile birlikte C vitamini içeren besinler tüketmeleriyle demirin etkisinin arttığı yapılan çalışmalarda gözlemlenmiştir. Olumsuz yönde etkileşimine bir örnek ise kolesterol kullanan hastaların greyfurt suyu tüketilmesi önerilmemektedir, greyfurt suyu enzimlere etki ederek ilacın kandaki miktarını arttırmaktadır, bu yüzden mide kanamalarına neden olabilmektedir.

Hangi hastalar risk grubundadır ve besinlere daha fazla dikkat edilmelidir?

İlaç etkileşimleri bakımından yaşlı kişiler olmak üzere bebekler, çocuklar, hamileler, alkol ve sigara kullananlar daha fazla risk altındadırlar. Bebek ve çocukların aldıkları tedavi, özellikle kronik hastalığı varsa, büyüme ve gelişmelerini etkileyecek besin eksikliğine sebep olabilmektedir. Gebelikte hem anne hem de fetüs için yeni hücre yapımında birçok vitamin ve mineral ihtiyacı bulunmaktadır; Örneğin demir eksikliği düşük doğum ağırlığına ve doğum esnasındaki kanamayı tolere edememeye yol açabilmektedir. Antiasitler dediğimiz mide yanmasında kullanılan ilaç grupları demir emilimini azaltabilmektedir. Yaşlı kişilerde birçok hastalığın aynı anda bulunması kompleks ilaç tedavisini de beraberinde getirmektedir. Bu yüzden bu bireylerin besin etkileşmelerine daha fazla özen göstermeleri gerekmektedir.

Sonuç olarak besin- ilaç etkileşimlerinin risk faktörlerini, birden fazla ilaç kullanılması, beslenme alışkanlıkları, besinlerin hazırlanma ve pişirilme süreci, alkolizm gibi durumlar etkilemektedir. Özellikle belirtilen durumlardan bir ya da bir kaçının içinde bulunuyorsanız, kullandığınız ilaçlar hakkında bilgi almak için doktorunuza ya da eczacınıza bu durumlarınızı bildirip beslenme konusunda diyetisyeninizden yardım alarak ilaçların yan etkilerinden minimum zarar görmeyi, besinlerin faydasından maksimum yarar sağlamayı gözeterek kendinizi profesyonel ellere teslim edebilirsiniz. Sağlıkla kalın

Kaynaklar

https://www.zeo.org.tr/rehber-45

Çorum D., Üney K., İlaç-Besin Etkileşimleri, Dicle Üniversitesi Vet. Fak. Derg. 2017, s.38-55

http://istanbultip.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2014/02/%C4%B0la%C3%A7-%C4%B0la%C3%A7-Etkile%C5%9Fim-Listesi.pdf

Çorum D., Üney K., İlaçların Beslenme ve Besin Öğeleri Üzerine Etkileri, Dicle Üniversitesi Vet. Fak. Derg. 2016, s.96-105